Agnieszka Duczmal

---

Życiorys

Agnieszka Duczmal przyszła na świat 7 stycznia 1946 roku w Krotoszynie. Pochodzi z rodziny, w której muzyka zajmowała istotne miejsce. Już w wieku 5,5 lat rozpoczęła naukę gry na fortepianie. W drugiej klasie szkoły podstawowej, po tym jak wysłuchała koncertu w Filharmonii Poznańskiej, w którym wykonano poemat symfoniczny „Figle Dyla Sowizdrzała” autorstwa Richarda Straussa, podjęła decyzję o zostaniu dyrygentką.

„Moje postanowienie, by zostać dyrygentem, zrodziło się, gdy miałam osiem lat. Wtedy uznałam, że orkiestra to najcudowniejszy muzyczny instrument.”
Agnieszka Duczmal

Agnieszka uczęszczała do dwóch instytucji edukacyjnych: V Liceum Ogólnokształcącego im. Klaudyny Potockiej oraz Średniej Szkoły Muzycznej w Poznaniu. Jej pierwszym nauczycielem w tej uczelni był prof. Stanisław Kulczyński. W szkole muzycznej brała udział w chórze, który prowadził profesor Stefan Stuligrosz. W 1966 roku, po ukończeniu liceum, rozpoczęła studia na Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu, gdzie kształciła się w zakresie dyrygentury pod okiem Witolda Krzemieńskiego. W 1968 roku, podczas studiów, założyła orkiestrę kameralną Pro Musica.

Po zakończeniu edukacji, w latach 1971–1972, pracowała jako asystent dyrygenta w Filharmonii Poznańskiej, a od 1972 roku była związana z Teatrem Wielkim w Poznaniu. Tam przygotowała między innymi polską prapremierę opery Benjamina Brittena „Sen nocy letniej”, premierę opery „Rigoletto” Giuseppe Verdiego oraz balet „Romeo i Julia” Siergieja Prokofjewa. Starała się pogodzić pracę w operze z orkiestrą, co doprowadziło do jej decyzji o skoncentrowaniu się na orkiestrze oraz muzyce kameralnej.

W 1977 roku, orkiestra kameralna Pro Musica, którą prowadziła, została przekształcona w etatowy zespół Polskiego Radia i Telewizji, który w 1988 roku zyskał miano Orkiestry Kameralnej Polskiego Radia Amadeus. Agnieszka Duczmal pełni funkcję dyrektora oraz kierownika artystycznego tej symfonicznej formacji, z którą koncertowała w wielu krajach na świecie oraz w europejskich festiwalach, takich jak Warszawska Jesień. Z orkiestrą współpracowała z wybitnymi solistami, m.in. z pianistką Marthą Argerich czy wiolonczelistą Mischą Maiskym, a także takimi skrzypkami jak Henryk Szeryng, Wadim Brodski oraz Konstanty Andrzej Kulka. Współpracowała także z innymi muzykami, takimi jak Gheorghe Zamfir, Jeremy Menuhin, Gary Karre, David Geringas oraz Al Di Meola.

W ciągu swojej kariery Duczmal współdziałała z wieloma rozgłośniami radiowymi i telewizyjnymi, w tym z polskimi, niemieckimi, belgijskimi, angielskimi, kanadyjskimi, meksykańskimi, jak i japońskimi mediami. Jest pierwszą kobietą-dyrygentką, która wystąpiła na scenie legendarnej La Scali w Mediolanie, a także w Teatrze Królewskim w Madrycie oraz Teatrze Królewskim w Belgii.

„Agnieszkę Duczmal pamiętam właściwie od zarania jej działalności dyrygenckiej. Jej orkiestra, która dziś cieszy się rozgłosem międzynarodowym, była wtedy początkującym zespołem, rozwijającym swe skrzydła. Już wtedy zauważyłem, że podczas próby »Simple Symphony« Brittena było w osobowości młodej dyrygentki coś, co przykuwało moją uwagę – fascynacja muzyką, która stanowiła dla niej żywioł naturalny.”
Jan Weber, Księga Jubileuszowa z okazji piętnastolecia Amadeusa

Duczmal brała również udział w jury wielu ogólnopolskich i międzynarodowych konkursów muzycznych, takich jak konkurs Młody Muzyk Roku, Konkurs Eurowizji dla Młodych Muzyków 2012, Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Josepha Joachima oraz Konkurs Kompozytorski im. Tadeusza Ochlewskiego w 2012 roku czy XVI Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu.

Do 2013 roku, razem z Orkiestrą Kameralną Polskiego Radia Amadeus, nagrała przeszło 50 płyt oraz zarejestrowała ponad 10 tys. minut muzyki dla Polskiego Radia. Zrealizowała 112 koncertów i programów muzycznych dla Telewizji Polskiej, pięć godzin muzyki dla Télévision Française 1 oraz godzinną audycję z polskim repertuarem dla Telewizji Japońskiej. W swojej karierze współpracowała z wieloma wytwórniami płytowymi, takimi jak Polskie Nagrania, ASV Records, WERGO, ADDA, Canyon Classics oraz Vienna Modern Masters. Wśród jej projektów znalazły się m.in. serenady i divertimenta Wolfganga Amadeusa Mozarta oraz 12 symfonii młodzieńczych Feliksa Mendelssohna-Bartholdy’ego. Jej dorobek artystyczny obejmuje wiele prawykonań, w tym pierwsze światowe nagranie „Wariacji Goldbergowskich” Johanna Sebastiana Bacha w transkrypcji na orkiestrę kameralną Józefa Kofflera. Dla swojej orkiestry stworzyła wiele transkrypcji znanych utworów, takich jak Obrazki z wystawy Modesta Musorgskiego oraz dzieła kameralne Johannesa Brahmsa, Claude’a Debussy’ego i Franza Schuberta.

„Panią Duczmal cechuje przede wszystkim dociekliwość niepozwalająca jej na powierzchowne rozumienie muzyki. Kształtuje i różnicuje frazy z uderzającą oryginalnością.”
The Independent, Londyn (Wielka Brytania)

W 2013 roku, wraz z Orkiestrą Kameralną Polskiego Radia Amadeus, obchodziła jubileusz 45-lecia pracy artystycznej. Uroczystości zostały uświetnione dwoma koncertami – Per la Maestra oraz Per la Orchestr, podczas których córka Agnieszki, Anna Jaroszewska-Mróz, prowadziła orkiestrę.

29 czerwca 2015 roku, podczas sesji rady miasta, otrzymała tytuł honorowego obywatela Poznania, nagrodzony za „wybitne osiągnięcia muzyczne ze szczególnym uwzględnieniem dorobku Orkiestry Kameralnej Polskiego Radia Amadeus oraz zasługi w kształtowaniu artystycznego oblicza Poznania.”

„Wielokrotnie miałam propozycje pracy poza Polską, ale zostałam tutaj, w Poznaniu. Całe moje serce oddałam temu miastu i mojej orkiestrze. Tytuł honorowego obywatela jest dla mnie nagrodą za naszą wspólną pracę, pracę wszystkich muzyków, którzy tworzyli i tworzą orkiestrę. Moja orkiestra uzyskała miano jednej z najlepszych orkiestr kameralnych na świecie i myślę, że Poznań może być z nas dumny.”
Agnieszka Duczmal, 29 czerwca 2015

Dnia 10 stycznia 2016 roku, z okazji swoich 70. urodzin, zagrała koncert w Poznaniu z Orkiestrą Kameralną Polskiego Radia Amadeus. Po 56 latach prowadzenia tej orkiestry, 1 września 2024 roku, ustąpiła z funkcji dyrektora artystycznego i pierwszego dyrygenta, przekazując tę rolę swojej córce, Annie Duczmal-Mróz, która od 2009 roku pełniła funkcję drugiego dyrygenta.

Nagrody i odznaczenia

Agnieszka Duczmal, wybitna dyrygentka, przez lata swojej kariery zdobyła szereg ważnych nagród i odznaczeń, potwierdzających jej nieprzeciętne osiągnięcia w świecie muzyki.

Wśród jej wyróżnień znajdują się:

• 1970 – była laureatką I Ogólnopolskiego Konkursu Dyrygentów w Katowicach,
• 1975 – otrzymała wyróżnienie na IV Międzynarodowym Konkursie Dyrygentów Fundacji Herberta von Karajana w Berlinie Zachodnim,
• 1976 – zdobyła srebrny medal Fundacji Herberta von Karajana podczas Międzynarodowych Spotkań Młodych Orkiestr w Berlinie Zachodnim,
• 1982 – otrzymała nagrodę La Donna del Mondo (Kobieta świata) przyznaną przez Międzynarodowe Centrum Kultury Saint Vincent w Rzymie (wspierane przez UNESCO oraz prezydenta Włoch) za znaczące osiągnięcia w dziedzinie kultury, nauki oraz działalności społecznej. Była czwartą osobą w historii, która zdobyła ten tytuł,
• 1983 – otrzymała Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki I stopnia,
• 1993 – uhonorowana symboliczną nagrodą Srebrna Batuta od Piotra Frydryszka, prezesa Radia Merkury, podczas benefisu z okazji 25-lecia pracy artystycznej ze swoją orkiestrą, wspólnie z tancerką Ewą Wycichowską,
• 1993 – nagrodzona medalem „Ad Perpetuam Rei Memoriam”,
• 1998 – otrzymała Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
• 2002 – zdobyła Krzyż Oficerski Orderu Krzyża Południa (Brazylia),
• 2005 – wyróżniona Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”,
• 2008 – wraz z orkiestrą uhonorowana tytułem Zasłużony dla Miasta Poznania, co świadczy o jej wkładzie w rozwój muzyki kameralnej oraz szerzenie artystycznej kultury Poznania na międzynarodowej scenie,
• 2008 – laureatka Nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w kategorii muzyka,
• 2008 – otrzymała Honorowy Złoty Mikrofon,
• 2010 – przyznano jej tytuł Wybitna Wielkopolanka przez Stowarzyszenie Ruch Regionalny Wielkopolan,
• 2010 – uhonorowana tytułem Honorowego Obywatela Krotoszyna,
• 2013 – otrzymała statuetkę Złotego Hipolita,
• 2015 – tytuł Honorowego Obywatela Miasta Poznania, jako wyraz uznania za międzynarodowe osiągnięcia artystyczne,
• 2016 – laureatka Nagrody ZAiKS za propagowanie polskiej muzyki współczesnej,
• 2018 – zdobyła nagrodę „Złotego Fryderyka”,
• 2018 – odznaczona Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”,
• 2021 – otrzymała Diamentową Batutę,
• 2024 – Koryfeusz Muzyki Polskiej – nagroda honorowa.

Jej osiągnięcia i wpływ na polską kulturę muzyczną są nie do przecenienia, co czyni ją jedną z najbardziej utalentowanych postaci w historii muzyki w Polsce.

Życie prywatne

Agnieszka Duczmal jest córką znanego dyrygenta Henryka Duczmala oraz Leokadii z domu Surdyk, która była polonistką. Po wybuchu II wojny światowej jej rodzice zostali deportowani z Poznania do Generalnej Guberni, gdzie przyszedł na świat jej brat, Wojciech, który obecnie jest profesorem nauk chemicznych. Cała rodzina Duczmalów znalazła się na wojennym froncie w pobliżu Berlina, a następnie osiedliła się w Krotoszynie, gdzie mieszkała do roku 1949.

W 1972 roku Agnieszka poślubiła Józefa Jaroszewskiego, kontrabasistę w Orkiestrze Kameralnej Polskiego Radia „Amadeus”. W ich rodzinie przyszły na świat trzy dzieci: Karolina, Anna Jaroszewska-Mróz oraz Jakub.

Karolina Jaroszewska, ich starsza córka, jest uzdolnioną wiolonczelistką. Ukończyła prestiżową Juillard School of Music w Nowym Jorku i od 2005 roku pełni rolę koncertmistrza w Filharmonii Narodowej w Warszawie, a także regularnie występuje w koncertach solowych.

Z kolei młodsza córka, Anna Jaroszewska-Mróz, zrobiła karierę jako dyrygentka. Ich syn natomiast, specjalizujący się w informatyce, angażuje się w działalność reklamową.

---

Oceń: Agnieszka Duczmal

---