Marian Kusza, urodzony 3 lipca 1915 roku w Krotoszynie, był wybitnym polskim działaczem kulturalnym, który całe swoje życie poświęcił działalności w obszarze muzealnictwa.
Odszedł z tego świata 11 stycznia 2016 roku w Krakowie, pozostawiając po sobie znaczący ślad w kulturze polskiej.
Życiorys
Maturę Marian Kusza zdał w 1936 roku w krotoszyńskim Gimnazjum im. Hugona Kołłątaja. Po ukończeniu szkoły średniej rozpoczął studia na Uniwersytecie Poznańskim. Początkowo studiował na Wydziale Medycznym, jednak szybko przeniósł się na Wydział Humanistyczny. Dyplom magistra uzyskał za pracę pt. „Dzieje Gimnazjum w Krotoszynie”. W trakcie studiów aktywnie uczestniczył w życiu literackim, publikując artykuły w czasopismach literackich i naukowych, w tym m.in. teksty takie jak „O pochodzeniu pieśni Bogurodzica” oraz „Książę Niklot – ostatni obrońca Obodrytów”.
W dniu 2 września 1939 roku przeżył nalot niemieckiego lotnictwa na pociąg ewakuacyjny, co było tragicznym doświadczeniem w jego życiu. W czasie okupacji Marian Kusza pracował w Spółdzielni Rolniczo-Handlowej, jednocześnie prowadząc nielegalne nauczanie, co wskazuje na jego determinację i chęć wspierania innych w trudnych warunkach.
Po zakończeniu II wojny światowej, od lutego 1945 roku, uczył w Liceum w Krotoszynie, a krótko później objął stanowisko dyrektora tej placówki. W 1949 roku został dyrektorem Wojewódzkiej Szkoły Związków Zawodowych w Poznaniu, a w 1952 roku kierował Centralną Szkołą Kulturalno-Oświatową Związków Zawodowych w Krakowie. W 1956 roku awansował na stanowisko kierownika Wydziału Kultury i Sztuki w prezydium Rady Narodowej miasta Krakowa.
Jako dyrektor działał na rzecz ważnych projektów kulturalnych, będąc inspiratorem generalnego remontu Sukiennic oraz adaptacji budynków poklasztornych na Muzeum Archeologiczne. W trakcie jego kadencji zrealizowano również budowę gmachu Biblioteki Książąt Czartoryskich, przeprowadzono remont Krzysztofory, przekształcając je na potrzeby teatru Tadeusza Kantora. Dodatkowo, przywrócono pomnik Tadeusza Kościuszki i zorganizowano jego ponowne odsłonięcie na Wawelu.
Od 1961 roku był wicedyrektorem Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, a później również kustoszem i kuratorem Muzeum Narodowego. W 1964 roku objął stanowisko kierownika Biblioteki Czartoryskich oraz Działu Naukowo-Oświatowego Muzeum Narodowego.
Marian Kusza spoczywa na Cmentarzu Prądnik Czerwony w Krakowie, w kwaterze CCCVI -3-8.
Funkcje i odznaczenia
Marian Kusza był osobą o znaczącym wkładzie w kulturę i sztukę, pełniąc ważne funkcje w instytucjach związanych z muzealnictwem i kulturą.
Jako przewodniczący Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Narodowego w Krakowie, intensywnie wspierał działalność tej instytucji, a także kierował Zarządem Okręgowym Pracowników Kultury i Sztuki w Krakowie, co świadczy o jego zaangażowaniu na rzecz ochrony i promocji dziedzictwa kulturowego.
W uznaniu jego zasług, Marian Kusza otrzymał liczne odznaczenia, w tym:
- Złoty Krzyż Zasługi,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Medal KEN.
Przypisy
- Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 16.07.2021 r.]
- Wielkopolska Gazeta Lokalna Krotoszyn, Zbliża się 75. rocznica nalotu na pociąg z Krotoszyna. [dostęp 17.07.2016 r.]
- Nekrologi net, Marian Kusza: Nekrologi
- data urodzenia na nagrobku
- Sztuk Puk, Wokół Pierwszej Wystawy Grupy Krakowskiej w Krzysztoforach. 50 lat później
- KrystynaK. Zbijewska KrystynaK., 10 minut z Marianem Kuszą, „Dziennik Polski” (148), 23.06.1963 r., s. 5.
- a b c Życiorys autora, w: Marian Kusza, Dzieje Gimnazjum Krotoszyńskiego (1836-1846), Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Krotoszyn-Poznań, 2000, s. 181-182, ISBN 83-88163-31-0
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Tadeusz Bartoś | Hieronim Ławniczak | Stanisław Gibasiewicz | Czesław Cierniewski | Helena Cichowicz | Kazimierz Doktór | Szymon Matuszewski | Władysław Stróżewski | Benon Jelinowski | Georg Huth | Lidia Prajer-Janczewska | Stefan Kurzawski | Jerzy Parysek | Antoni Julian MierzyńskiOceń: Marian Kusza